ŞİRİNOĞLU FAKTORİNG

Faktoring'in Tanımı

Faktoring, her türlü mal ve hizmet satışlarından doğan, fatura veya fatura yerine geçen belgelere dayalı, henüz tahsil edilmemiş vadeli alacakların faktoring şirketine devir edilmesi karşılığında, alacakların kısa süre içinde nakde dönüştürülmesinde kullanılan finansal bir çözümdür.

Bu anlamda faktoring, vadeli satış yapan firmaların, bu satışlardan doğan alacak haklarının factoring şirketleri tarafından satın alınması esasına dayanan bir finansman yöntemidir.

Faktoring sistemi, vadeli alacaklara hareket ve likidite kazandıran ve bir işletmenin en büyük gereksinimlerinden olan "nakit" girişini sağlayan en önemli yöntemlerden biridir. Faktoring kuruluşları ile yapılan sözleşmeler ile işletmeler ticari alacakları için hızlı, güvenli ve etkili bir tahsilat ve nakit akışı yöntemine kavuşur. Bu şekilde faktoring firmasına alacaklarını devreden firmalar daha kolay ve hızlı finansman sağlamakta, işgücü ve zaman açısından daha avantajlı konuma geçmektedirler.

Basitçe ifade etmek gerekirse faktoring işlemleri, hızlı finansman yükümlülüklerinizi yerine getirmeniz ve işletmenizi başarılı bir biçimde büyütmeniz için fonlama sağlar. Eğer nakit sıkışıklığı varsa işi büyütmek zordur. Faktoring satışlarınızı nakde dönüştürür, size sağlıklı büyüme imkanı sağlar. Faktoring hizmetleri bu noktada, tüm vadeli iş yapan girişimci, işletme ve firmalar için etkin bir finansal seçenektir.

Faktoring'in Tarihçesi

Faktoring işlemlerinin temeli Fenikelilere ve hatta eski Roma'ya dayanmaktadır. Bu dönemde faktor olarak adlandırılan kişiler tüccarların ürünlerini satmak ve depolamak gibi çeşitli hizmetler sunmuştur. M.Ö. 4000 yıllarında ise Mezopotamyalı tacirlerin gelecekteki alacakları nakde çevirdikleri, alacakların ödenmesini garanti ettikleri bilinmektedir. Factoring kavramı ilk olarak Alman bankerler tarafından kullanılmıştır. Bu bankerler kendilerine 'factor', temsilciliklerine de 'factorein' adını vermişlerdir. Bu temsilcilikler bir acente mantığı ile çalışmış, tüccar yardımcılığı görevini üstlenmiştir. 17. yüzyılda İngiltere'de 'factoring house'lar kurulmuş ve modern factoring işlevlerinin bazı bölümlerini üstlenmişlerdir. Amerika ve İngiltere arasındaki arasındaki yün ticaretinin finansmanına yardımcı olmak amacıyla 'Factoring house'ların Kuzey Amerika'da bir temsilciliğinin açılması ile depolama, satış, nakliye gibi hizmetlere ek olarak müşteri hakkında bilgi toplama, alacağın tahsili, tahsil edilememe riskinin üstlenilmesi gibi bazı fonksiyonlar da eklenmiş, günümüzdeki factoring uygulaması başlamıştır.

Kayıtlı factoring şirketleri, 1960'larda kurulmaya başlamıştır. l970'lere kadar pek büyük gelişme gösteremeyen factoring, 1973 petrol krizi sonrası dünya ticaretinin güçleşen koşullarında dışa açılmaya çalışan birçok işletmenin giderek daha fazla yararlandıkları bir finansman yöntemi olmuştur ve bugün gelişmiş ülkelerdeki büyük bankaların çoğunun bir factoring şirketi iştiraki vardır. Factoring, bugün Dünya'daki tüm şirketler için modern bir finansman aracı sayılmaktadır. 50'yi aşkın ülkede tamamıyla gelişmiş bir factoring endüstrisi vardır ve factoring şirketleri aracılığıyla gerçekleştirilen toplam iş hacmi 630 milyar doları aşmaktadır.

Factoring hizmetinin yeni endüstrilere ve bölgelere uygulanmaya başlanması, bilgisayar kullanımındaki ve teknolojisindeki hızlı gelişme, bağımsız factor kuruluşlarının büyük ticari bankalarla birleşmesi, factor kuruluşlar arasındaki rekabetin her geçen gün artması gibi nedenlerle dünya factoring hacmi, hızlı ve olumlu bir şekilde artmaktadır.

Türkiye'de Faktoring

Türkiye'de faktoringin gelişmesi 1980 sonrası dışa açık ekonomi politikaları ve ihracata dayalı sanayileşme stratejileriyle paralellik göstermektedir. Ülkemizde son yıllarda bankacılık sistemindeki önemli değişim ve gelişmelerin yanı sıra uluslararası nitelikteki bankaların da Türkiye'de şube açmaları ve bankaların ihtisas bankacılığı eğilimlerinin giderek artışı sonucu bankalar arası rekabetin yoğunlaşması üzerine bankalar, müşterilerine; tüketici kredileri, kredi kartları, leasing, factoring ve forfaiting gibi finansman tekniklerinden yararlanabilme olanakları sunmaya başlamışlardır. Factoring kavramı bir finans tekniği olarak ülkemiz bankacılık terminolojisine ilk kez 1983 yılında "Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname" ile girmiştir. Bu kararnamenin 3. maddesi; factoring'i "mal ve hizmet satışlarından doğmuş veya doğacak alacakların temellük edilerek, tahsilinin üstlenilmesi ve bu alacaklara karşılık ödemelerde bulunularak finansman sağlanması" şeklinde tanımlanmakta, bu işle uğraşmak üzere kurulan şirketleri de "factoring şirketleri" olarak adlandırmaktadır. Factoring Türkiye'de 1988 yılında başlamış ve ilk 1990'da, yetkilendirilmiş bir factoring şirketi işlemlere başlamıştır. 1990 yılına kadar resmi factoring işlemi olmamasına rağmen, piyasada tefeci olarak adlandırılan piyasa oyuncuları, halk arasında tefecilik yada çek kırdırma diye bilinen yöntemle işletmelerin nakit ihtiyaçlarını karşılamışlardır. Uzunca bir süre halkın zihninde tefeci, tefecilik, çek kırma ve çek kırdırma kavramı maalesef factoring işlemi ile özdeşleşmiştir. Resmiyete dayanmayan bu tür işlemlerin ülkemiz ekonomisinde vergi kayıplarına neden olduğu unutulmamalıdır.

01/01/2006 tarihine kadar Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı izin ve onayına bağlı olarak faaliyet gösteren factoring firmaları, ilgili tarihten sonra Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) izin, onay ve denetimine devredilmiştir. Bu devirle birlikte factoring sektörü ve firmaları hak ettikleri ciddiyet, saygınlık ve disipline kavuşmuşlardır.

Factoring, yeni bir finansman modeli olmasına rağmen ülkemizde hızlı bir gelişme göstermiş ve ülkemiz finans piyasalarının son yıllarda vazgeçilmez enstrümanı olmaya başlamıştır. Her türlü mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan vadeli alacakların factoring şirketine devredilmesi işlemi giderek yaygınlaşmaktadır. Ülkemizde factoring hizmetlerinden en çok küçük ve orta ölçekli şirketler, sektörler itibariyle de en çok tekstil, demir, çelik, gıda, otomotiv, makine ve teçhizat, yedek parça, büro makineleri, ticaret, sağlık ve temizlik sektörleri ile yayıncılık sektörleri yararlanmaktadır. Ülkemizde factoring işlemlerinin önemli kısmını (%75) yurtiçi, geri kalan kısmını ise ihracat (%23) ve ithalat (%2) factoring'i oluşturmaktadır.